Ny dokumentarbok om oselvaren

To år etter at Kjell Magnus Økland hadde slepp for boka «Oselvaren - den levande båten», kjem ny dokumentarbok om oselvaren

På 1960- og 1970-talet dokumenterte fotografen Hans Kr. Bukholm tradisjonane rundt oselvaren, som vert rekna som nasjonalbåt i Noreg. Bukholm besøkte fleire oselvarbyggarar, fotografert og intervjua dei. No deler han dette heilt unike bilet- og opptaksmaterialet i boka Oselvarbåten, utgjeven på Skald forlag.

– Denne boka er eit resultat av eit arbeid som har gått føre seg i nær eit halvt århundre. Dette utvikla seg til ei livslang interesse for maritime tradisjonar, båtbygging og praktisk båtbruk, og førte med seg alt frå turar til Lofoten med open råseglbåt, til seilas over dei russiske elver til Istanbul i ein kopi av Gokstadskipet, fortel Bukholm.

Eldre kjelder

Tekstane til bileta er frå taleopptak av gamle kjelder som ikkje er blant oss lenger: Alfred Søvik (1907–1977) var femte generasjon båtbyggar med nedarva kunnskap.

Båtforskar Øystein Færøyvik (1917–2014) har bidrege med informasjon om båttypane langs kysten, medan Nils I. Selstø frå Telavåg, Anton A. Eide frå Eide i Fjell og Jonas J. Herdlevær frå Øygarden er utvalde representantar for den tradisjonelle bruken av oselvaren ute ved havgapet.

Dei tre var avhengige av båten til krevjande bruk på ope hav året rundt, og gir ved sine utsegner eit bilete av oselvaren i ein kvardag så annleis og krevjande at det er vanskeleg å førestilla seg.

– Praktisk tala all informasjon i denne boka er henta frå eigne kjelder.

– Gjennom åra, og særleg under arbeidet med boka, har eg konsekvent unngått å lesa andre bøker eller skrifter om emnet. Dette fordi eg meiner at innspel frå andre kjelder og miljø vil kunne påvirke inntrykka som blei formidla til meg av mine eigne informantar, forklarer Bukholm.

Det gamle livet

I 2016 blei oselvarkulturen og Oselvarverkstaden, som det første skandinaviske bidraget, sett på UNESCO si liste over immateriell kulturarv.

I dag er kulturlandskapen langs kysten vår i stor grad endra. Det opne lyngheilandskapet har grodd igjen, gamle naust og brukshus er rivne og moderniserte, og tradisjonell båtbruk og bygging har måtta vike for motor og plast.

Med Hans Kr. Bukholm sine suverene foto får lesaren ein smak av det gamle livet, i og utanfor båtbyggarverkstaden. Boka inneheld også autentiske bilete i svartkvitt, tekne av fiskerikonsulent Thor Iversen (1873–1953) og Kristian Bing (1862–1935).

• På Skald.no kan du lesa meir og bla i boka.

Skald Forlag opplyser at det ikkje blir lokalt slepp i Os, men ein presentasjon av boka på Hordamuseet søndag 25. november.

Hans Kr. Bukholm (f.1949) er ein norsk fotograf, dokumentarfilmskapar og statsstipendiat frå Bergen. Han har arbeidd som stillsfotograf, filmfotograf, dokumentarfilmregissør og museumsfotograf ved fleire norske museum. Han har også utvikla spesialeffektar for norske spelefilmar som t.d. Hud og Flaggermusvinger. Bukholm eig eit omfattande fotoarkiv på om lag 100 000 bilete.