Reiertsen får nytt hus

Bildeserie:

1 av 2

Onsdag 10. desember kjørte Laila Marie Reiertsen frå heimen sin på Lyngheim for å henta yngstemann på Os ungdomsskule, nokre hundre meter unna. Etter å ha kjørt ein kamerat heim kom ho og sonen tilbake til eit hus som sto i full fyr.

– Vi hadde berre det vi gjekk i. Eg sto der i tøflane, men hadde mobiltelefon, lommebok og bil, fortel Laila.

Laila høyrde eit brak før ho gjekk heimefrå, og drog ut støpslar til TV og liknande. Men ho visste ikkje at lynet truleg hadde slått ned i hennar hus. Politiet har konkludert med at det er usikkert kva brannårsaka var.

Huset blei totalskadd og stengt av. Dei første tre dagane budde familien på Bjørnefjorden Gjestetun.

– Eg hugsar at det var vanskeleg å tenkja rasjonelt dei første timane. Heldigvis har vi to vaksne born som hjelpte til med det praktiske, dei var med på å få oss til å ta éin ting om gangen. Butikkane var opne og vi fekk kjøpt det mest nødvendige til neste dag, toalettsaker og eit klesskift.

– Dagen etter reiste eg til by’n. Eg hadde verken tid eller lyst til å møta så mange eg kjenner, det er mykje som må handlast inn når du brått mister nærmast alt du eig.

Tre månadar på Thuen

Det blei tidleg klart at einebustaden, som sto ferdig pynta til jul, hadde fått omfattande skadar av brann, røyk og vatn frå sløkkearbeidet. Ekteparet Reiertsen har fire born, to av dei som bur heime, og mange kom med tilbod om alle moglege formar for hjelp.

– Vi fekk leiga ein eldre bustad på Thuen i starten, eit hus som eigarane bruker som fritidsbustad. Vi visste om ein større bustad nærmare Osøyro, i Lyngvegen innanfor Stølsvegen, som ville bli ledig, og fekk flytta nærmare skule og sentrum 1. mars.

Der bur familien framleis, men det er uvisst om dei får leiga huset fram til dei kan flytta tilbake til Steinneset og Lyngheim.

Sterkaste minne

I starten såg ikkje Laila for seg at ho ville flytta tilbake til Lyngheim uansett om det blei reparasjon av skadene eller bygging av nytt hus.

– Eg er sånn som person at eg ofte tenkjer høgt, men måten ungane såg på meg då eg sa dette, gjorde at eg snudde fort. Eg forsto at eg framleis var så prega av å sjå huset vårt i full fyr at eg ikkje tenkte heilt klart.

Blant dei sterkaste minnene frå brannen er lukta av røyk, og i ettertid har det fleire gongar hendt at Laila har vakna om natta og følt at ho kjenner den same lukta.

– No er det nesten vekke. Men det var ei stund etter brannen at det var vanskeleg å sova. Eg er framleis følsam når det kjem til lukten av noko som er svidd eller brent.

Renovasjon eller nybygg?

Parallelt med det praktiske med å koma på plass i midlertidig bustad, å fylla på med klede, pc og anna utstyr, gjekk dialogen med forsikringsselskapa, både om innbo og sjølve huset.

– Det tok tid, men dialogen var heile vegen god. Det blei etterkvart konkudelrt med at huset kunne renoverast. Vi såg på eventuelle justeringar i forhold til det skadde huset, forsikringsselskapet opna for at vi for eksempel kunne endra litt på rominndelinga før dei starta.

Men i slutten av mai kom det ein ny beskjed: Huset var for skadd til at det kunne reparerast, dei skulle få nytt.

– Det kom brått på. På éin måte var det godt, då veit vi i det minste at alt blir skikkeleg og at det ikkje vil bli risiko for at det framleis er feil eller lukt igjen i huset. På den andre sida er vi ikkje innstilt å bygga nytt i vår alder. Det er ikkje med same glød og engasjement som då vi var tidleg i 20-åra og bygde hus.

Reiertsen har bestemt seg for å overlata mest mogleg til andre. Dei har levert nokre stikkord til ein arkitekt og ventar no spent på dei første skissene.

– Vi har engasjert ein arkitekt som er kjent for å vera flink med eldre og meir tradisjonsrike hus. Behovet vårt har endra seg, men vi vil ikkje ha minimalistisk stil. No blir det livslaupsstandard og mogleg å bu på eitt plan, med ein tilleggsetasje bygd og innreia så den kan fungera som ein eller to frittståande einingar.

Mykje gjekk tapt - noko blei berga

Etter at restverdi-selskapet var ferdig blei alt som kunne bergast flytta til eit lager forsikringsselskapet har i Bergen.

– Vi har ikkje vore nede og sett over alt, vi tar det når vi har ein ny heim å flytta inn i.

– Det meste er skadd eller øydelagt, men enkelte ting av affeksjonsverdi er berga, blant anna to gamle skap som vi har arva. Vi har sett gjennom nokre esker før dei blei tatt til Bergen, og eg hugsar at då eg fann nokre eldre bilde av ungane så blei eg så glad at eg kasta resten av eska utan å bla vidare gjennom kva som var i ho, seier Laila og ler.

Blant bilde av borna tatt av fotograf, som var forstørra og hengt opp på veggane, finst det heldigvis stort sett kopiar hos besfeforeldre.

– Nokre få dagar etter brannen tok Anders Fløysand frå Varde kontakt. Han sa at han og Varde Studio med glede ville fotografera kopi og printa desse for oss på nytt, når tida er moden. Det var ei veldig god melding å få.

Maleri som Laila sjølv har laga har også gått med i brannen. Dei blir det vanskelegare å rekonstruera.

«Vi eig for mykje»

Sjølv om du får pengar ut til å erstatta tapt innbo, synest ikkje Laila det berre har vore lett å fornya seg etter brannen.

– Vi blir stadig påminna om at det meste forsvann. Då sommaren kom sto vi for eksempel utan sommarklede, badetøy og sandalar, og måtte ut og kjøpa mykje nytt.

Samtidig er det ikkje alt ho er interessert i å erstatta.

– Det er ein tanke som har slått meg etter brannen, kor utruleg mykje vi hadde, kor mykje som samla seg opp gjennom åra. Eg har høyrd om ein regel som seier éin ting inn, to ting ut. Eg trur det er ein god regel, å selja eller gje til gjenbruk samtidig som du kjøper nytt.

Nok ein brann i familien

Mens familien Reiertsen fekk oppleva at både venar, familie og kjente i overraskande stor grad stilte opp og viste vilje til å hjelpa, fekk Laila sjølv oppleva å kunna bidra litt til andre i same situasjon.

– Då det brann på Kyrkjebyrkjeland i april så tenkte eg «det er vel ikkje hos broren til svigersonen min». Eg måtte berre ringa. Dei avviste det først, men så viste det seg at det faktisk var hos dei det brann.

Laila meldte seg, om familien ville ha tips, råd eller hjelp i prosessen som følgte.

– Eg følte meg sterk, her hadde eg noko å bidra med. Det var ei god kjensle.

Bygger tre hus

No skal nytt hus byggast. Prosessen med planlegging og byggesøknad kjem til å gå utover hausten. Truleg er familien i hus i ny bustad i løpet av 2016.

– Forsikringsselskapet seier dei ikkje har vore med på liknande når det kjem til byggesaksavdelinga i Os kommune, både når det kjem til måten dei kommuniserer på og tempoet. Eg blir stolt av å høyra dette, både på vegne av administrasjonen og lokalpolitikken, som eg er så heldig å vera ein del av.

Reiertsen er sjølv på veg til Stortinget igjen. Det er førebels uvisst kva komité, dette reknar ho ikkje med å få svar på før lokalvalet er over.

– Sist vi bygde hus var det Roald (ektemannen) som pendla til jobb, den gong i Finnmark, og kom heim og såg store framskritt frå gong til gong. No er det min tur til å pendla under husbygginga.

Samtidig som Laila og Roald skal bygga nytt skal dei to eldste borna bygga hus i same nabolag.

– Dei har fått kvar si tomt bak huset vårt. At vi skal bygga samtidig hadde eg aldri trudd, men det er både morosamt og hyggeleg, synest Laila Reiertsen.