– Enkelte forundrar meg

Bildeserie:

1 av 7

Laurdag 5. september opna Europan-utstillinga, laurdag 26. september er siste opningsdag. I ubetjent lokale i Askvikgården har folk, frå klokka 10 kvar dag, kunna gå inn og sjå nærmare på dei 29 ideane for tomtene aust for Os hamn.

– Årsaka til at vi valte dette området er at det i sentrumskjerna er fleire pågåande reguleringsprosessar. Vi ville ikkje setja desse på vent eller uroa prosessane.

– Samtidig kan dei som held på å utvikla eigedom inne på Øyro, når Europan-juryen har sagt sitt, henta inspirasjon eller element frå linjene i prosjektet som blir vinnar av Europan, seier Aina Tjosås, plan- og utviklingssjef og leiar av prosjektgruppa for Europan-konkurransen i Os kommune.

Sjå bildeserie av alle dei 29 forslaga.

I utstillinga blir innbyggarane i Os oppmoda til å lima smilesjef på sine favorittar, kommentera på gule postitlappar eller skriva i ei gjestebok som er lagt ut. Nokre har tatt seg god tid og kome med konkrete tilbakemeldingar og synspunkt, andre har i klar tale forkasta alt innhald i alle dei 29 forslaga.

Identitet og fortid

Tjosås er glad for tilbakemeldingane som har kome, både smilefjes og, ikkje minst, dei som har tatt seg tid til å skriva nokre ord.

– Men eg blir litt forundra når nokon berre forkastar alt. Det ville vore verdifullt om dei då skreiv kva dei vil ha, ikkje berre kva dei ikkje vil ha.

Kva som er Os sin identitet kan også vera vanskeleg å finna ein fellesnemnar på, trur plansjefen.

– Mange tar nok utgangspunkt i eigne minner og eigen livssituasjon. Nokre ber oss bygga i 20-talsstil fordi det var sveitserstil på Osøyro før 1960. Andre ser i retning Bryggen i Bergen, eller er veldig opptatt av treverk.

– Men Os har aldri vore prega av det hanseatiske. Os har heller aldri vore ein fiskarlandsby. Os var eit knutepunkt for folk i bjørnafjordesregionen. Etterkvart vaks det fram industri, handel og tenestetilbod.

– Dette med treverk ser ut til å gå igjen hos fleire. Men skal det byggast nytt så er det vel ikkje økonomisk forsvarleg utan ei viss etasjehøgd. Blir det for dyrt å bygga høghus i treverk?

– Det skal gå bra å bygga høgt i tre, men ein treng jo ikkje ha heile bygningsstrukturen i treverk for å ha ein fasade prega av tre.

Siktlinjer, sol og etasjehøgder

Tankane om eit godt sentrum er nok annleis hos ein ungdom enn hos ein småbarnsfar, eller hos ein pensjonist.

– Å forma eit bygdesentrum er meir utfordrande enn for eit busadfelt. Her er målgruppa alle. Samtidig er mangfald det som skaper liv, det er ein grunn til at vi ofte set oss på uterstaurantar i dei mest folksame områda når vi er på reise.

Os kommune har enkelte absoluttar dei går etter når dei, saman med juryen som kjem tysdag, skal sjå over forslaga.

– Vi vil ha gode siktlinjer mot sjø og elv. Og så må prosjektet vera realiserbart. Enkelte har gode forslag om større tiltak, som å flytta fylkesvegen bak Vognhallen. Dette kan vera tankar å ta med seg, men å flytta ein fylkesveg er ikkje enkelt.

– Kva med bryggeplass, etasjehøgd og sol?

– I enkelte forslag er det kanskje litt lite bryggeplass, i enkelte andre er det nok lagt opp til i overkant dyr bryggeløysing.Men det ser ut som om mange har sans for både gangbru frå aust til vest og for inngraving av lune, små viker.

– Når det kjem til etasjar trur eg ikkje dette får så mykje å seia, så lenge det er gode siktlinjer og fleire stadar med gode solforhold. Er det fint på bakkeplan så ser du ikkje opp for å telja etasjar.

Det er brei semje politisk om å auka mengda bustadar i sentrum, at dette er nøkkelen til både betre lokaler og auka «Liv på Øyro», som er det overordna prosjektnamnet på arbeidet med utvikling av Os sentrum.

Dess betre volumet i høgda blir utnytta, dess meir areal blir ledig på bakkenivå, til fortau, benkar, små parkar - og eventuell oppgraving for å laga ei lun vik med nye bryggemeter.

Kva betyr konkurransen?

Tysdag skal ein norsk Europan-jury koma til Os for saman med Os kommune forma ei innstilling til den europeiske hovudjuryen, som skal kåra ein vinnar av arkitektkonkurransen.

– At ein vinnar blir kåra treng ikkje bety at vinnarprosjektet skal byggast. Men vinnaren kan bli kopla tettare saman med Os kommune om framtidig planlegging av både dette og andre område rundt sentrum, der vi no skal laga ein ny områdeplan.

Det aktuelle området som Europan omfattar har tre store tomteeigarar, Os kommune, Esso og eigarane av Peppes Pizza på Kaien.

– Søviknes har vore i dialog med Esso før prosjektet tok til og skal i kontakt med dei igjen når konkurransen er over, seier Tjosås.