God debatt på gymnaset

Bildeserie:

1 av 12

KrF måtte melda avbod, elles stilte eit breitt fargespekter av parti til debatt framfor elevane ved Os Gymnas tysdag morgon.

– Eg kjem med nokre råd, og fortel korleis det blei gjennomført for to år sidan, elles er det elevane som arrangerer og styrer arrangementet, seier Øystein Johannesen.

Johannesen er faglærar i politikk og menneskerettar, eit programfag ved Os gymnas. VG3-elevane får òg hjelp av Hordaland fylkeskommune.

– Det har kome fleire føringar dei seinare åra, blant anna er øvre aldersgrense 35 år for dei som sit i panelet.

– Eg synest både politikarane og elevane våre klarte seg bra. Å dela ut taletid og å sleppa til på replikkar er nok det mest krevjande.

Ordstyrarar var Christian Blokhus og Bjørn Ove Meland. Før og etter paneldebatten sto politkarane på stand i foajeen. Frå klokka 12 var elevar frå Os vgs i salen for å høyra tilsvarande debatt, men med eigne debattleiarar.

Skule, innvandring og ja/nei-spørsmål

Ungdomspolitikarane fekk kvar sine to minutt i starten, til å presentera seg og partiet sitt syn. Så kom to hovudtema, skule og innvandring (med asyl og integrering).

Det var opna for spørsmål frå salen og det var, avsluttningsvis ein serie med ja/nei-spørsmål der politikarane kunne visa raud eller grøn lapp for å svara nei eller ja.

Blant spørsmåla i sluttspurten var;
– Skal elbil-fordelane bestå?
– Er du for oljeboring utanfor Lofoten?
– Bør det bli lov å drikka alkohol i parkar?
– Er miljø viktigare enn økonomisk vekst?
– Skal butikkane få velja sjølv om dei vil ha ope om søndagen?
– Er du for legalisering av hasj?

Fråværsgrense, helsesøster og eksamen

Politikarane var flinke til å presentera sin eigen politikk, og idear, i opninga.

Grønn vil ha vekk gruppepress og dyre moteplagg, SV er mot fråværsgrensa og vil fjerna eksamen til fordel for vurdering av sensor gjennom året, Høyre er nøgd med fråværsregel, men vil innføra anonym retting av prøvar for å få vekk trynefaktor (heiter du Ronny får du 1 karakter lågare snitt enn Aleksander), Ap vil tilsetja 3000 fleire lærarar og synest dagens fråværsregel er for streng, og vil innføra ny, FrP er nøgd med å ha innført meir etterutdanning for lærarar og eigen mobbeombod, Sp vil visa meir tillit til rektor og ha meir sjølvstyrte skular, Rødt meiner fråværsgrensa rammar dei svakaste, og vil ha denne vekk, i tillegg til å styrka seksualundervisinga så ungdomen ikkje hentar denne frå porno, Venstre vil òg ha vekk fråværsgrensa og få inn fleire helsesøstre og Det Liberale Folkeparti meiner kvar skule kan innføra fråværsgrense som dei vil.

Det blei fart i disuksjonen etter at alle hadde presentert politikken sin, og det byrja å koma påstadar om motstandar sin politikk. Spesielt mellom Ap og SV mot Høyre og Frp:

Høyre fnyste av at SV ville innføra leire helsesøstre, og sa at det blei færre sist dei raudgrøne var ved makta, og at dagens regjering hadde fått inn 400 nye, noko SV stemte mot. SV sa òg at fråværsregelen førte til at 2500 elevar i Akershus ikkje fekk karakter i visse fag, mens Høyre viste til at fleire samla sett fekk vitnemål og fråværet i vidaregåande skule gjekk ned 40 % etter at regelen kom.

Ap poengterte at det er det udokumenterte fråværet som er gått ned, og viste til at enkelte elevar bruker fleire hundre kroner i året på time hos fastlege, noko dei meiner er sløsing av både tid og pengar.

Unge innvandrarar på rømmen i Noreg

Innvandring, asyl og integrering blei neste tema. Også her var politikarane tydelege og flinke til å presentera tal og eksempel for å underbygga sine argument.

Venstre fortalte om nesten 300 unge innvandrarar som er forsvunnen frå asylmottak i Noreg, truleg grunna at dei nærmar seg 18 år og ikkje har opphaldsløyve. SV gremmast over at Noreg har det dei kallar verdas strengaste innvandringspolitikk samtidig som 65 millionar menneske er på flukt.

– Om de vil ha eit varmare samfunn, stem SV, om de vil bomba andre land saman med Trump, Ap og Høyre, så stem noko anna enn SV, sa ungdomsrepresentanten.

Dermed blei det replikk på Høyre.

– FNs høykommisjonær for flyktningar har vore i Noreg to gongar dei siste åra. Den eine gongen var i 2016 for å takka Listhaug og Noreg for å ha redda 35.000 menneske i Middelhavet, den andre gongen var i 2009 for å gje den raudgrøne regjeringa ein dom for ulovleg utvising av born. Mens Ap og Frp kranglar om å kasta ut flest er vi i Høyre opptatt av integrering, sa Høyre-representanten, som òg viste fram eit avisutklipp der Trond Giske frå Ap seier at Listhaug burde vore endå strengare.

Frp var åleine om å argumentera for lukka asylmottak, noko enkelte motdebattantar kallar fengsel og dårleg velkomst.

– Alle veit at det er forskjell på folk som er på flukt. Vi skal hjelpa dei som er i fare, som er diskriminert. For at vi skal ha god nok kontroll så må dei som kjem utan dokumentasjon vera i lukka mottak til vi veit kvar dei kjem frå og kven dei er, om dei i det heile tatt har rett til å få hjelp.

Grønn prøvde seg med eit motargument, om korleis dei som ikkje vil sitja i hardt pressa Hellas eller Italia og venta kanskje fleire år på behandling og eventuelt avslag, kvitter seg med papira sine og prøver i eit anna land. Eit argument som i grunnen styrkar Frp si sak, men representanten frå Grønn var blant fleire parti som la til at dei som kjem til Noreg må behandlast med respekt. Uskyldig til det motsette er bevist, som SV uttalte.

– Snakk om dårleg start i nytt land, å koma rett i fengsel, som eit lukka mottak er. Vi må heller få betre grensekontroll og stoppa dei der, sa Sp.

Dei liberale vil ha opne grenser men lukka statskasse.

– Folk kan gjerne innvandra for å jobba her, og om privatpersonar ønskjer å hjelpa dei så er dei velkomne til det. Men eg vil ikkje at vi ved å bruka skattepengar på dette skal tvinga folk til å støtta noko dei er imot, det er direkte umoralsk.

Etter paneldebatten med Os Gymnas som tilskodar og arrangør var det Os vgs sin tur. Os Gymnas har skuleval måndag. Sjølv om det var lite snakk om arbeid, miljø og infrastruktur kan elevane ha fått eit noko betre grunnlag før dei gir si stemme.