Kven tar makta - kven blir ordførar?

Bildeserie:

1 av 2

Måndag fekk vi eit valresultat som gjer at det er ganske ope kven som skal styra Bjørnafjorden kommune dei første fire åra. Frp og Høgre mista posisjonen dei har hatt i Os i 20 år, men trass samanslåing og nokre tunge skot for baugen det siste halve året før valdagen, mista dei fleirtalet med knappast mogleg margin.

Bjørnafjorden kommunestyre blir like stort som Os kommunestyre, med 35 plassar, mot Fusa, som har 21 plassar.

Dei som er 18 eller fleire har med andre ord makta.

• Dei 35 medlemmane det komande kommunestyret

• Desse fekk flest personstemmer

Valresultatet i Bjørnafjorden kommune:
(endring samanlikna med Os 2015-2019)
Frp 31,9 % - 12 mandat (-2)
Ap 20,8 % (20,9 %) - 8 mandat (+1)
Sp 15,1 % (15,2 %) - 5 mandat (+3)
Høgre 13,5 (13,5 %) - 5 mandat (+1)
MDG 9,1 % (8,9 %) - 3 mandat (+1)
KrF 3,7 % (3,6 %) - 1 mandat (-1)
SV 3,0 % (2,9 %) - 1 mandat (+1)
Venstre mista sine 2, TvS stilte ikkje liste og gav vekk sine 2.

Kven kan samarbeida? Kven bør bli ordførar?

Kva avtalar kan lagast om plass og leiarverv i dei ulike utvala, som formannskapet og plan- og bygningsutvalet?

Hektisk etterspel

Ordførarkandidatane har vore ordknappe etter valet. Onsdag kveld hadde Frp eit møte i formannskapssalen i rådhuset. Midtsiden såg tilfeldigvis representantane frå vårt eige kontor, og møtte dei på gateplan i 22.30-tida.

– Eg kan ikkje seia kven vi har hatt møte med, eller korleis det gjekk, seier Terje Søviknes (Frp).

Vi reknar med at det var med KrF, og at Høgre var med, men det vil han vil ikkje kommentera.

– Ingenting er avgjort enno, og det er uvisst kor lang tid det tar. Men eg meiner veljarane har vist at dei vil ha eit borgarleg styre, og personstemmene gir tydeleg signal om kven dei vil ha som ordførar, seier Søviknes.

Han fekk over 2.300 personstemmer, nesten tre gongar så mange som neste på lista, Trine Lindborg.

Marie Lunde Bruarøy (H) har ingen kommentar til Midtsiden i dag. Sidan natt til tysdag har fleire parti drive aktiv sondering og møteverksemd. Sp kom til Os frå vake i Strandvik for å møta Ap og MDG allereie valnatta.

– Det stemmer, vi hadde ein kort samtale. Det har vore fleire samtalar etter valet, og vi har fleire vi snakkar godt med, seier Trine Lindborg til Midtsiden i dag.

– Er Høgre aktuell å samarbeida med, sjølv om Høgre har stemt saman med Frp i 20 år? Kva er i så fall forskjellen på dei to?

– Eg vil ikkje svara på om dei er aktuelle for oss, men kva som er forskjellen har eg òg spurd om? Men Frp står uansett for langt frå oss partipolitisk.

– Veljarane har gitt oss 18-17-fleirtal, dei viser at dei vil ha eit skifte, og det håper eg at vi får til.

Harald Lekven (Sp) sa i går at det har vore travelt på telefonen etter valnatta.

– Det er òg ein del rikspresse som ringer, det er tydeleg at interessa for Bjørnafjorden kommune er stor.

Han seier heile opposisjonen skal møtast torsdag kveld, men at det òg skal vera «nokre andre møte».

– Vi er framleis i sonderingsfasen. Eg kan førebels ikkje seia meir.

Dei ulike alternativa

Kven som kjem i posisjon og kven som blir ordførar er framleis uvisst.

Dette ser for oss ut til å vera dei mest aktuelle alternativa, i tilfeldig rekkefølge:

Regnbogeallianse:
Ap, Sp, MDG, KrF og SV, 5 av dei 7 partia med plass i kommunestyret, slår seg saman og kjem i overtal, 18-17. Det blir i så fall ein regnbogeallianse ikkje ulik den vi hadde i Os FØR Frp og Høgre fekk makta i 1999.

Frå 1995 var det KrF, Ap, Sp, SV, Venstre og Høgre som styrte saman, med Geirmund Dyrdal (KrF) som ordførar og Harald Grotle (Ap) som varaordførar. Det skal ha vore ei tid der det var vanskeleg å bli einige, vanskeleg å fatta avgjerder naudsynte for å styra kommunen. To tverrpolitiske parti var saman med Frp i opposisjon.

Dagens eventuelle regnboge klarer seg utan blåfarge, består av eitt parti mindre, og er dessutan truleg meir samkøyrde.

Ap og Sp inngår samarbeid med Høgre:
Dei får i så fall til saman 18 mandat. Her er det fleire spennande faktorar. Vil Trine Lindborg og Marie L. Bruarøy bli einige om kven som skal blir ordførar? Ap er klart størst, men Bruarøy har erfaring både som varaordførar og ordførar. Men Sp er større enn Høgre, vil dei lata Lindborg og Bruarøy styra, og ta til takke med for eksempel leiaren i plan- og bygningsutvalet?

Står Ap og Høgre for langt frå kvarandre til å styra saman? Høgre gjekk til val på å få best mogleg gjennomslag for politikken sin. Viss dei seier at dei får godt gjennomslag saman med Ap og Sp, blir det vanskeleg i framtida å svara på spørsmål om kva rolle dei hadde saman med Frp i 20 år.

I valkampen signaliserte Bruarøy ein mogleg skilsmisse med Frp. Høgre vaks, Frp gjekk tilbake, om vi samanliknar med valet i Os i 2015. Kan det tolkast som at Høgre-veljarane har velsigna dette, eller ville Høgre vakse meir om dei sto skulder i skulder med Frp? Borgarlege veljarar i frykt for eit sentrumsnært Høgre kan ha flykta til Frp, som truleg har fått svi for mesteparten av kritikken posisjonen fekk det siste halve året før valdagen, men likevel heldt seg over 30 prosent og blei det største partiet. Frp hadde berre 12,6 % i Fusa ved førre val.

Frp og Høgre held saman og finn ein samarbeidspartnar:
Det kan i teorien vera kven som helst, men KrF og Senterpartiet er nærmast.

Senterpartiet sin ordførarkandidat, Harald Lekven, var i valkampopninga open om samarbeid med kven som helst, og hinta òg om samarbeid med Frp i videoduell med Søviknes, men sa i etterkant i eit lesarinnlegg, truleg etter press frå eigne partifeller, at det ville vera nærmast umogleg for Sp å samarbeida Frp.

Om dette står ved lag er sjansen liten for at vi får det som kunne vore eit 22-13-fleirtal, der Frp og Høgre hadde halde på makta, men måtte ha fatta alle avgjerder saman med Lekven, Leigland, Sperrevik, Nordtveit og de Zwarte.

Eit samarbeid mellom Frp, Høgre og KrF er nok meir sannsynleg, sjølv om KrF sin ordførarkandidat Jakob Enerhaug tidlegare har sagt at dette ikkje er aktuelt, for hans del. Om det gjeld heile partiet er uvisst. Etter at personstemmene blei talte opp blei Enerhaug forbigått av Bjarte Samnøy, som får plass i kommunestyret og truleg ein sentral posisjon i eventuelle forhandlingar med Frp og Høgre.

• Les òg: Bjarte Samnøy kan redda Frp og Høgre

Har god tid - men avgjerda kan koma snart

I teorien kan naturlegvis Frp, Sp og KrF gå saman, som eit takk for no og takk for sist til Høgre - eller Frp og Ap gå i samarbeid og få 20 mandat. Men Ap er blant fleire som seier samarbeid med Frp ikkje er aktuelt.

Ei eventuell samling med Ap, Sp og Høgre kan òg inkludera eit fjerde parti, for å få meir enn eitt mandat i overtal, men andre enn KrF vil vi tru vil farga posisjonen for raud eller grøn for Høgre sin smak.

Nytt kommunestyre skal konstituerast i oktober. Det kan ta tid før vi får svar, men vi reknar med at det spissar seg til allereie i dag.

Den eine leiren har ikkje full kontroll på kva den andre held på med. Vi vil tru at dei største partia jobbar iherdig, og at dei vil prøva å landa ein avtale snarast mogleg. Samtidig kan forhandlingane om verv og posisjonar krevja fleire rundar med forhandlingar.