Lærde Kysten om sjukdom
Bildeserie:
Konsert med Wenche Myhre blei den største overraskinga då Kysthospitalet i Hagevik markerte 125-årsjubileet sitt i Oseana fredag 24. august.
• Les meir og sjå kort videosnutt av Wenche i aksjon
Seminaret gjekk for fullsett sal, etterpå var det festmiddag for over 200 tilsette og andre inviterte gjestar.
– Jubileumsmarkeringa blei heilt strålande! Eg er glad, stolt og audmjuk, det var som om du kunne kjenna varmen frå dei som deltok, seier sjukehussjef Kari Indrekvam.
– Vi hadde eit interessant og underhaldande seminar, og ein flott middag. Der blei det òg overrekking av ei gåve til sjukehuset som dei tilsette hadde spleisa på, ein fin oselvar-skulptur med lys, laga av kunstnar Peter Marron. Den var symbolsk og vakker.
Kysten lagde show i hovudprosesjonen på 17. mai, hadde stand på marknadsdagane og, førre helg, hatt ope hus. Det kjem vi tilbake til i eiga sak.
Song, talar, intervju og kåseri
Sjølve seminaret besto av alt frå song av Turid Moberg og Wenche Myhre, tale av ordførar Marie Lunde Bruarøy og Helse Bergen-direktør Eivind Hansen.
– Eg hugsar eg blei innlagt på Kysten sjølv, med skadd ankel, på 6-årsdagen min. Og eg har bite meg merke i at dei som får jobb på Kysten, til nyutdanna si store fortviling, blir verande i jobben livet ut. Sjukehuset har òg eit godt omdømme blant pasientar. Eg har møtt fleire som ønskjer seg til Kysten i det dei får beskjed om at dei treng ei ny hofte eller ein ryggoperasjon, sa ordføraren.
Direktør Hansen hadde fokus på kompetansen og kapasiteten ved sjukehuset, frå starten til i dag - og om tempoet. På få år er liggetida ved sjukehuset halvert, samtidig får sjukehuset svært gode skussmål av pasientar.
Historikar Egil Ertresvaag, som skreiv boka til 100-årsjubileet, opna med å få salen til å le då han kort, etter å ha overtatt scenen etter Wenche Myhre, sa; «dette blir litt av ein overgang». Han hausta òg latter då han fortalde at Brennevinsamlaget (forgjengaren til Vinmonopolet) saman med Sparebanken var med som sponsor då Kysthospitalet skulle byggast. Doktor Sigvald Madsen var ein sentral figurm og norsk helsevesen var på studietur til Refsnes i Danmark for å læra. Mens dei med tuberkulose i lungene blei sendt til fjells, skulle dei med tuberkulose i ledd til sjøen. Sol, sjøbad, dusj, pleie og godt kosthald var behandlinga.
Kysthospitalet opna 24. august 1893. Herman Gade blei tilsett i 1898, og gjekk for fullt inn for å spesialisera sjukehuset til å leia born med «den kvite pesten».
Borna fekk god pleie og omsorg, men det var ein einsam kamp. Det var berre lov med éin time besøk i veka frå familien, og ikkje alle hadde høve å koma denne eine gongen heller. Nokre blei liggande i mange månadar, eller nesten eit år, utan å få besøk. Kvart år døydde det born på Kysten.
• Les òg: Historia om Kysthospitalet i Hagevik (helse-bergen.no)
Med Gade sitt barnebarn på scenen
Vi fekk òg eit intervju gjennomført av konferansier Eirik Søfteland, som fekk den sentrale legen i Kysten si histore, doktor Gade sitt barnebarn Egil Gade Greve på scenen.
– Vi var så privilegerte, vi fetrar og kusiner, at mormor og morfar inviterte oss til å bu i Hagevik nesten kvar sommar, sa Egil.
Barnebarnet fortalde vidare om ein overlege som var opptatt av hagen på Hagavik, blomane og plantene var viktige for han og for harmonien ved sjukehuset. Han var òg opptatt av religion, men var samtidig truleg ein agnostiker.
– «Det går fint så lenge Vårherre blir halden utanfor», sa han om det kom spørsmål om kristendom og medisin.
– Eg trur ikkje eg overdriv om eg seier at han kunne heile Peer Gynt på rams, han siterte også ofte Terje Vigen.
Også ei av kusinene var i salen. I dei siste åra av krigen budde dei nesten permanent på Kysten.
– Eg minnest diakonissene, som Oline og Ragnhild, som var oversøstre. Dei var veldig sterke personar, strenge, men varme og omtenksame ovanfor både tilsette og pasientar.